Nghề làm đồ Trung thu ở Làng Hảo
(TGDS)
-
Một Tết Trung
thu nữa lại về, trong khi một số địa phương chuyên sản xuất đồ chơi truyền thống
đã bỏ nghề, người làm nghề không còn mặn mà giữ nghề, đồ chơi Trung Quốc lấn át
đồ chơi truyền thống... thì trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, có một
địa phương mà ở đó những người thợ vẫn hàng ngày cần mẫn làm những chiếc trống,
mặt nạ, đầu sư tử… với rất nhiều công đoạn thủ công vừa mất thời gian, thu nhập
lại không cao, nhưng mục đích cuối cùng của những người làm nghề là muốn gắn bó
và giữ gìn nghề truyền thống: Làng ông Hảo.
Đến
làng Ông Hảo (còn gọi là làng Hảo), xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên vào
những ngày này, ai ai cũng cảm nhận được không khí hối hả, nhộn nhịp của làng
nghề đồ chơi trung thu truyền thống. Những công đoạn cuối cùng đang được hoàn
tất để đưa những sản phẩm đẹp mắt đến với tất cả mọi người, đặc biệt là các em
thiếu nhi vào đêm Rằm tháng Tám sắp tới.
Hàng
trăm năm qua, những người dân thôn ông Hảo vẫn miệt mài đóng những chiếc trống,
làm đầu sư tử, đầu lân, mặt nạ…, với thu nhập chủ yếu từ “lấy công làm lãi”.
Nhưng từ những tháng đầu năm nay, cơ sở sản xuất của họ nhận được rất nhiều đơn
đặt hàng của khách khắp trong Nam ngoài Bắc...
Dulichgo
Chẳng
biết tự bao giờ, nghề bưng trống, thuộc da đã trở thành nghề truyền thống của
người dân thôn Hảo. Để làm nên một chiếc trống trung thu, người làng Hảo phải
nhập da trâu bò từ các địa phương khác về. Tang trống được làm bằng gỗ mỡ chuyển
từ rừng xuống, cũng có khi làm bằng gỗ bồ đề vì loại gỗ đó xốp hơn, dễ làm
hơn.
Theo
đó, da khi mua về, người thợ sẽ xẻ từng tảng làm 3 - 4 mảnh sao cho thật đều rồi
ngâm trong nước vôi để tẩy màu. Ngâm khoảng 5 - 7 ngày thì vớt ra. Trong thời
gian đó, cứ cách 1 - 2 ngày thì người ta phải trở mặt da để nước vôi ngấm đều,
nếu không da sẽ bị loang ố, không đẹp.
Dulichgo
Người
thợ sẽ phải căn chỉnh thời gian cẩn thận, nếu vớt da ra non quá màu sẽ không
đều. Ngược lại, ngâm da “chín” quá thì sẽ thối, hỏng. Khi da đã đạt đủ độ, người
thợ sẽ vớt ra, phơi khô.
Khoảng
những năm cuối 80, đầu 90 của thế kỉ trước, ở thôn Hảo người người làm nghề, nhà
nhà làm nghề. Vào dịp Tết Trung thu, khắp làng trên xóm dưới nhộn nhịp người xe
ra vào để lấy hàng. Người dân thôn Hảo không chỉ làm trống đồ chơi mà còn làm
trống to để đưa vào trường học, lễ hội.
Tiếng
trống thôn Hảo đã vang xa đến khắp các tỉnh trong Nam ngoài Bắc. Nghề làm trống,
thuộc da đã giúp nhiều người dân trong làng thoát nghèo.
Theo
dòng thời gian, cùng với sự phát triển của thị trường, thị hiếu người tiêu dùng
cũng đã thay đổi khi đồ chơi Trung Quốc xuất hiện ngày càng nhiều, làng nghề bị
biến động, số người nặng lòng với nghề làm trống đã vơi đi nhiều. Một số người
trụ lại với nghề họ đã tích cực tìm kiếm thị trường, nắm bắt tâm lý người tiêu
dùng để tìm hướng sản xuất mới.
Dulichgo
Đáp
ứng nhu cầu của thị trường, khoảng 10 năm trở lại đây, nghề làm mặt nạ, đầu sư
tử bằng giấy bồi xuất hiện ở thôn Hảo. Trước kia, người làng chủ yếu làm mặt nạ
chú Tễu. Nhưng những năm gần đây, mẫu mã đã đa dạng hơn.
Những
chiếc mặt xanh đỏ vẽ hình những con vật ngộ nghĩnh, rồi đến Chí Phèo, Thị Nở,
Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, đầu sư tử các kích cỡ… dẫu rằng không phải nghề
truyền thống của cha ông nhưng được người dân thôn Hảo làm đầy sự sáng tạo, và
đặc biệt đó là những thứ đồ chơi được làm hoàn toàn thủ công từ đôi bàn tay khéo
léo của con người. Đầu sư tử cũng được làm kỳ công hơn, bên cạnh việc chú ý
đường nét, màu sắc còn phải chú ý đến phụ kiện như gắn thêm lông hóa học màu
trắng để làm bờm. Nhờ thế mà sản phẩm bán ra vẫn được ưa chuộng.
Dulichgo
Dù
nghề làm trống, làm mặt nạ mang lại cuộc sống ổn định cho dân làng, tạo nên
thương hiệu “làng Hảo” từ hàng chục năm nay song vẫn không tránh khỏi sự cạnh
tranh khắc nghiệt của thị trường, khi mà khoảng chục năm trở lại đây, hàng Trung
Quốc đã tràn vào nội địa. Nhiều hộ gia đình đã không trụ lại được với nghề.
Quy
luật cạnh tranh khắc nghiệt là thế song khi được hỏi về tương lai làng nghề,
những nghệ nhân làng nghề vẫn giữ một niềm tin tưởng mãnh liệt bởi lẽ rằng:
“Chừng nào còn Trung thu, chừng đó trống làng Hảo, mặt nạ làng Hảo sẽ vẫn còn”.
Sản xuất đồ chơi trung thu truyền thống không chỉ được làm từ những vật liệu gần
gũi với con người như: Giấy, bìa cốt tông, sơn tổng hợp,.. ít ảnh hưởng đến sức
khỏe mà còn mang đậm hồn dân tộc, giúp các em thiếu nhi thêm hiểu biết về những
nét đẹp văn hóa dân gian. Hy vọng với sự vào cuộc của chính quyền địa phương
trong thời gian tới làng Hảo không chỉ giữ được nghề mà ngày càng phát triển bền
vững.
Theo
Thanh Huyền (Thế Giới Di Sản)
Du
lịch, GO!
(TGDS)
-
Một Tết Trung
thu nữa lại về, trong khi một số địa phương chuyên sản xuất đồ chơi truyền thống
đã bỏ nghề, người làm nghề không còn mặn mà giữ nghề, đồ chơi Trung Quốc lấn át
đồ chơi truyền thống... thì trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, có một
địa phương mà ở đó những người thợ vẫn hàng ngày cần mẫn làm những chiếc trống,
mặt nạ, đầu sư tử… với rất nhiều công đoạn thủ công vừa mất thời gian, thu nhập
lại không cao, nhưng mục đích cuối cùng của những người làm nghề là muốn gắn bó
và giữ gìn nghề truyền thống: Làng ông Hảo.
Đến
làng Ông Hảo (còn gọi là làng Hảo), xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên vào
những ngày này, ai ai cũng cảm nhận được không khí hối hả, nhộn nhịp của làng
nghề đồ chơi trung thu truyền thống. Những công đoạn cuối cùng đang được hoàn
tất để đưa những sản phẩm đẹp mắt đến với tất cả mọi người, đặc biệt là các em
thiếu nhi vào đêm Rằm tháng Tám sắp tới.
Hàng
trăm năm qua, những người dân thôn ông Hảo vẫn miệt mài đóng những chiếc trống,
làm đầu sư tử, đầu lân, mặt nạ…, với thu nhập chủ yếu từ “lấy công làm lãi”.
Nhưng từ những tháng đầu năm nay, cơ sở sản xuất của họ nhận được rất nhiều đơn
đặt hàng của khách khắp trong Nam ngoài Bắc...
Dulichgo
Chẳng
biết tự bao giờ, nghề bưng trống, thuộc da đã trở thành nghề truyền thống của
người dân thôn Hảo. Để làm nên một chiếc trống trung thu, người làng Hảo phải
nhập da trâu bò từ các địa phương khác về. Tang trống được làm bằng gỗ mỡ chuyển
từ rừng xuống, cũng có khi làm bằng gỗ bồ đề vì loại gỗ đó xốp hơn, dễ làm
hơn.
Theo
đó, da khi mua về, người thợ sẽ xẻ từng tảng làm 3 - 4 mảnh sao cho thật đều rồi
ngâm trong nước vôi để tẩy màu. Ngâm khoảng 5 - 7 ngày thì vớt ra. Trong thời
gian đó, cứ cách 1 - 2 ngày thì người ta phải trở mặt da để nước vôi ngấm đều,
nếu không da sẽ bị loang ố, không đẹp.
Dulichgo
Người
thợ sẽ phải căn chỉnh thời gian cẩn thận, nếu vớt da ra non quá màu sẽ không
đều. Ngược lại, ngâm da “chín” quá thì sẽ thối, hỏng. Khi da đã đạt đủ độ, người
thợ sẽ vớt ra, phơi khô.
Khoảng
những năm cuối 80, đầu 90 của thế kỉ trước, ở thôn Hảo người người làm nghề, nhà
nhà làm nghề. Vào dịp Tết Trung thu, khắp làng trên xóm dưới nhộn nhịp người xe
ra vào để lấy hàng. Người dân thôn Hảo không chỉ làm trống đồ chơi mà còn làm
trống to để đưa vào trường học, lễ hội.
Tiếng
trống thôn Hảo đã vang xa đến khắp các tỉnh trong Nam ngoài Bắc. Nghề làm trống,
thuộc da đã giúp nhiều người dân trong làng thoát nghèo.
Theo
dòng thời gian, cùng với sự phát triển của thị trường, thị hiếu người tiêu dùng
cũng đã thay đổi khi đồ chơi Trung Quốc xuất hiện ngày càng nhiều, làng nghề bị
biến động, số người nặng lòng với nghề làm trống đã vơi đi nhiều. Một số người
trụ lại với nghề họ đã tích cực tìm kiếm thị trường, nắm bắt tâm lý người tiêu
dùng để tìm hướng sản xuất mới.
Dulichgo
Đáp
ứng nhu cầu của thị trường, khoảng 10 năm trở lại đây, nghề làm mặt nạ, đầu sư
tử bằng giấy bồi xuất hiện ở thôn Hảo. Trước kia, người làng chủ yếu làm mặt nạ
chú Tễu. Nhưng những năm gần đây, mẫu mã đã đa dạng hơn.
Những
chiếc mặt xanh đỏ vẽ hình những con vật ngộ nghĩnh, rồi đến Chí Phèo, Thị Nở,
Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, đầu sư tử các kích cỡ… dẫu rằng không phải nghề
truyền thống của cha ông nhưng được người dân thôn Hảo làm đầy sự sáng tạo, và
đặc biệt đó là những thứ đồ chơi được làm hoàn toàn thủ công từ đôi bàn tay khéo
léo của con người. Đầu sư tử cũng được làm kỳ công hơn, bên cạnh việc chú ý
đường nét, màu sắc còn phải chú ý đến phụ kiện như gắn thêm lông hóa học màu
trắng để làm bờm. Nhờ thế mà sản phẩm bán ra vẫn được ưa chuộng.
Dulichgo
Dù
nghề làm trống, làm mặt nạ mang lại cuộc sống ổn định cho dân làng, tạo nên
thương hiệu “làng Hảo” từ hàng chục năm nay song vẫn không tránh khỏi sự cạnh
tranh khắc nghiệt của thị trường, khi mà khoảng chục năm trở lại đây, hàng Trung
Quốc đã tràn vào nội địa. Nhiều hộ gia đình đã không trụ lại được với nghề.
Quy
luật cạnh tranh khắc nghiệt là thế song khi được hỏi về tương lai làng nghề,
những nghệ nhân làng nghề vẫn giữ một niềm tin tưởng mãnh liệt bởi lẽ rằng:
“Chừng nào còn Trung thu, chừng đó trống làng Hảo, mặt nạ làng Hảo sẽ vẫn còn”.
Sản xuất đồ chơi trung thu truyền thống không chỉ được làm từ những vật liệu gần
gũi với con người như: Giấy, bìa cốt tông, sơn tổng hợp,.. ít ảnh hưởng đến sức
khỏe mà còn mang đậm hồn dân tộc, giúp các em thiếu nhi thêm hiểu biết về những
nét đẹp văn hóa dân gian. Hy vọng với sự vào cuộc của chính quyền địa phương
trong thời gian tới làng Hảo không chỉ giữ được nghề mà ngày càng phát triển bền
vững.
Theo
Thanh Huyền (Thế Giới Di Sản)
Du
lịch, GO!
0 nhận xét: